Op avontuur met Kappen Met Kolen

vrijdag 11 november 2022

Oktober en november 2022 zijn maanden waarin klimaatactie om zich heen grijpt. Klimaatrampen escaleren, de klimaatstrijd escaleert ook. Goed zo! En het is mooi om een bijdrage te kunnen leveren. Bij voorbeeld door deelname aan een blokkade, 10 november 2022, van een spoorlijn waarover geregeld treinen met steenkool rijden. Weetjewel, steenkool, fossiele brandstof, CO2-uitstook, broeikasgas, klimaatramp. Kappen met kolen, heette het initiatief waar deze blokkade van uit ging. Een persoonlijk verslagje, met wat opmerkingen en observaties er om heen.

Het gonst duidelijk aan het klimaatfront, met de meest uiteenlopende acties. Stonden ooit de namen van Gogh, Vermeer, Monet en Goya voor beroemde schilders, nu zijn het ook woorden die verwijzen naar klimaatactie. Schijderijen van deze a kunstenaars zijn actiedoelwit geworden van klimaatstrijders die met soep gooiden, zich aan het schilderij vastplakten en dergelijke. De schilderijen zaten achter glas, dat was bekend. Serieuze schade is niet aangericht. De consternatie was natuurlijk groot, maar daarmee werd dus precies de vraag onder de aandacht gebracht: ben je net zo geschokt over de verwoesting van onze planeet als over de kans op een beetje schade aan een enkel kunstwerk? Goede vraag, vind ik, en dit type actie drukt een noodezakelijke noodkreet uit, een gevoel van groeiende urgentie. Tegelijk is het symbolische actie, geen druk op de plek waar het echt pijn doet. Hetzelfde geldt voor veel van de straatblokkades die Extinction Rebellion op touw zet. De gang van zaken verstoren als alarmkreet heeft waarde. Maar degenen die het meest van de acties merken, er hinder van ondervinden, zijn niet de krachten en machten die het meest destructief bezig zijn met winning, transport en verwerking van fossiele brandstoffen, met industriele veehouderij. Klimaatactivisten hebben geen ruzie met forenzen in de file. Evengoed vind ik zulke acties prima, om de spanning op te voeren en de noodezaak tot snel en adequaat ingrijpen te communiceren. Dit kan immers zo niet verder. En ik neem stelling tegen al die reactionaire, veel te vaak als kunstliefhebber vermomde, zuurpruimen die er schande van spreken zonder dat ze met iets beters komen. Tegelijk zie ik ook een gevaar dat actievoerders blijven steken in een zoektocht naar steeds meer schokeffect, steeds groter spektakel. Alsof aandacht alleen genoeg gaat worden om de krachten en de machten die de destructie doorduwen terug te slaan. Alsof een Rutte denkt: o, nu loopt Rembrandt gevaar, nu moet ik echt iets gaan doen. Alsof er een mate van filevorming en vertraging kan worden gecreerd waaruitn regeringen concluderen: nu maar liever even het klimaat redden.

Terwijl ik dit allemaal zo volgde en overwoog, zag ik echter een berichtje over een heel bescheiden maar serieus op touw gezetten spooorwegblokkade. Het gebeurde onder de noemer van Kappen Met Kolen, en het idee was simpel: als er een trein met kolen – weet je wel, steenkool, fossiele brandstof, CO2-uitstook, broeikasgas, klimaatramp… – uit reed, ging een actievoerder op de rails zitten. Die werd natuurlijk gearresteerd, om ruim baan te maken voor de trein, Volgende actievfoerder nam plaats. Ook opgepakt, de volgende. En al die tijd kon de trein maar kleine stukjes verder. Daadwerkelijke, niet louter symbolische schade dus, precies aan een bedrijf dat geld “verdient” aan klimaatdestructie via kolenstranspoirt. Directe actuie, in de goede beteken is van het woord: we vragen niet of anderen namens ons het probleem aanpakken, mensen pakken het probleem daadwerkelijk eigenhandig rechtstreeks zelf aan. Ze zelf tegenhouden en stoppen, die kolentreinen. Natuurlijk met een eis erbij: die transporten moeten helemaal van tafel. Maar mensen voerden de eis dus zelf al uit. Dit past bij groen anarchisme, zoals ik dat zie en bepleit: niemand van hogerhand gaat deze planeet redden, dat doen we zelf en dat doen we samen. Ik vond het prachtig om te zien, en het ging een beetje kriebelen. Dat werd ‘erger’ toen een bevriende kameraad van me soortgelijke jeuk bleek te voelen. Kort erna zat ik op het Telegram-kanaal van Kappen Met Kolen. Al snel bleek er een volgende actiedatum: 10 november. Gisteren dus. Erheen! Om te blokkeren, en om te leren hoe je zoiets doet.

Afgelopen weken me mentaal een beetje voorbereid. Wegens burn-out en muziekmakerij heb ik niet heel veel aan actievoeren gedaan de laatste maanden,. En aan een blokkade van dit type had ik nooit eerder meegedaan. Hoe zou zoiets werken? Arrestatie schrikte me niet af: vaker meegemaakt. Maar een beetje spannend is het altijd wel. Plus: mensen die ik niet ken, weer andere actiepatronen die me nog niet vertrouwd zijn. Dan nog de weg vinden naar en in het westelijk havengebied bij Amsterdam op de Dag Zelf… Er was gelukkig goede en prettige voorbereiding. Overleg via app, een prettige heldere online-briefing enkele dagen van te voren, arrestantensupport bleek ook fijn geregeld. Verder anticiperend kletsen met de kameraad bij wie de kriebel ook tot deelname had geleid. Nerveus, maar vastbesloten: ik wil zo’n trein helpen blokkeren.

De dag zelf was het vroeg opstaan. Treinreis naar Amsterdam Sloterdijk, daar meeten met kameraad plus kameraad, leuke mensen. Met ons drie naar het verzamelpunt, Ruigoord, een alternatief sprookjesdorp tussn de bomen ergens in het havengebied. Kennismaken, weer een briefing, wachten op info, weer overleg, veel wachten. Gedoe blijkbaar, want de politie was her en der al hinderlijk aanwezig en leek weinig ruimte te gaan geven voorm ondeugendheden. Plus: verkenningstochten duidden er op dat er op het traject waar we wilden blokkeren wel eens geen trein zou kunnen rijden. En dan heeft blokkeren weinig zin. Maar er was een plan B: een ander traject, iets verderop. Maar zouden daar wel treinen rijden? Al snel hadden inventieve mensen – de actiecoordinator van Kappen met Kolen, en enkele anderen die duidelijk van de bijbehorende hoed en de rand wisten – verstandige en vriendelijke mensen – een plan C, D en E bedacht,dat ze met de andere deelnemers deelden om te bespreken. Het leek alsof er weinig meer zou gebeuren dan uiteindelijk maar symbolisch op het spoor gaan zitten en de overwinning uitroepen. Want het leek er duidelijk op dat onze voorgenomen actie de reden was geweest op het kolentransport ene dagje op te schorten. Dat is dus al resultaat en dat mag onderstreept worden ook! En wie weet, als we zouden wachten en ze probeerden later toch een trein te laten rijden, dat we alsnog…

Toen kwam er goed nieuws binnen: op het andere traject zou wel gereden worden! Wij ons verdelen in groepjes om in diverse voertuigen daar te komen. Dat viel niet eens mee, een auto weigerde dienst – iets dat aan soldaten moet worden overgelaten, naar mijn mening – dus er moesten mensen achterin een busje, wat niet mocht. Dat had de politie in de gaten, dus moesten die mensen er halverwege weer uit en verder lopen. Dat soort chaostoestanden die op het momenht zelf vervelend zijn, maken zo’n dag ook weer extra vermakelijk, vooral omdat het ons uiteindelijk niet weerhield. Kort na al het logistieke gedoe van onze Speciale Milieu Operatie waren we bij het spoortrject. Mensen die iets eerder waren, hadden al een begin gemaakt met de bloikkade, we voegden ons bij hen, langs enkele agenten heen. Spandoek erbij, even later zelfs een kleine boot op de rails. VLaggen van XR in de lucht. Zitten, op het spoor. Blokkeren! KOlentrein in de verte. Politie om ons heen, enkele politiewagens en minstens een busje, later meer busjes. Wij leuzen roepen en liedjes zingen. En blokkeren dus. Daadwerkelijk blokkeren, exact waarvoor ik was gekomen. We waren met iets van 15 tot 20 mensen, schat ik zo. We zaten weliswaar niet een voor een, in de estafette-aanpak dike het voornemen was. We zaten als groep, allemaal tegelijk.

Agenten begonnen ons te vertellen dat het niet mocht. Demonstreren mocht, maar wel elders. De ene agent agent zei dat we een eindje verder op mochten gaan zitten – maar wel op het spoor. De andere agent wilde ons daar ook weg hebben. Een agent presteerde het om een kameraad die niet weg ging aan te houden zonder die daadwerkelijk aan de te houden, want een half uur later was ook die kameraad er nog steeds, en dat bleef zo totdat we allemaal werkelijk werden opgepakt. En wij blokkeerden opgewekt verder, met ons spandoek, de boot, onze vlaggen leuzen en liedjes. Ik hoorde een klimaatvariant van A Las Barricadas, een klimaatversie van Bella Ciao. Op zoek naar de teksten! Verder deze, op een melodie die al veel vaker voor actieliedjes is gebruikt:

Hey ho, take me by the hand
Strong in solidarity we stand
Fight for climate justice, fight for climate justice

Als leus vooral: What do we want? Climate Justice! When do we want it? Now! Are we gonna fight for it? Yes! Are we gonna get it? Yes! Make some noise….!!!! Wat we vervolgens natuurlijk ook deden. Een kameraan van me goouide er in: Change your Diet For the Climate – Eat The Rich! Dat namen enkele anderen ook over. Ik probeerde, toen de politie al wel hinderlijk om ons heen stond: ‘Meer wouden, minder wouten!’ Die sloeg nog niet erg aan, maar dat komt wel, daar dragen die wouten zelf wel aan bij. Intussen was er al gedoe bij de actieboot, waar minstens een van de actievoerders zich ook aan had vastgeklonken. Die boot verdween – en gaandeweg verdwenen de actievoerders ook. De politie nam ons een voor een mee, busjes in. Gearresteerd dus, en einde blokkade. Maar we hadden toch een flink tijdje in de weg gezeten, we wisten ook dat het op arrestatie zou uitdraaien als we niet zouden vertrekken na daartoe ‘gevorderd’ te zijn. Ik was vrijwillig vertrek dus niet van plan, en dat gold voor anderen dus ook. In het busje voegde zich znel een van mijn kameraden, dat was alweer gezellig. Van onze smartphones maakten we opgewekt gebruik. Het hoinderlijkste was op dat moment de blaas die hinderlijk vol was inmiddels. Rijden met die busjes, en dat is ook geen groot plezier. Arrestanten krijgen geen veiligheidsgordel, iets dat me eerder is opgevallen, en bij ruw genomen bochten realiseer je wat de gevolgen kunnen zijn. Volgens mij moet daar eens een scherp punt van gemaakt worden. Wetshandhavers die de veiligheid in gevaar brengen van degenen die ze hebben opgepakt, in strijd met de wet die ze geacht worden te handhaven, ik vind dat ze daar niet mee weg horen te komen.

De politie reed ons naar het cellencomplex in Amsterdam Zuid-Oost. Daar werden we geprocessed, een voor een: zakken leeg, spullen in vbeslag,jas uit, bovenkleding uit tot ik alleen een t-shirt om mijn boven,kichaam had, fouilleren. Hulpofficier die vragen probeerde te stellen maar ik had geen commentaar. In bewaring gesteld. O, mijn leesbril! Die probeerde ik terug te pakken van de tafel met in beslag genomen spullen. Immers, ik had papieren gekregen waar mijn rechten op stonden, en die moet ik toch kunnen lezen?! Nou, die bril mocht ik natuurlijk niet pakken, dat moest ik netjes vragen. ‘Ik wil mijn leesbril, die heb ik nodig om mijn rechten te lezen’, zo herhaalde ik mijn punt. Het werd me genadiglijk toegestaan. Dank u.

Toen onder begeleiding van twee geuniformeerde medeplichtigen aan mijn ontvoering – wat is een arrestatie anders dan een ontvoering?! – naar de lift. Probeerden ze gezellig te doen en een rpaatje aan te knopen. Ik zei demonstratief niets terug. Vonden ze niet leuk. ‘Blijkbaar ben ik geen mens’, mopperde de een. “kinderachtig”, mopperde de ander. ‘Wij hebben u toch niets misdaan, wij zijn er om voor u te zorgen’, bracht de een nog in. Halloooo?! U gaat mij zometeen in een hok stoppen, en dat heet ‘verzorgen’? Ik zei: ik praat weer met u als ik vrij ben. Weten zij veel dat ik met vrijheid niet enkel vrijlating uit dat hok bedoel… Daarna: de cel in, eindelijk de blaas legen, de TV proberen (alleen Discovery werkte, geen geluid), en wachten m aar. Verhoor geweigerd. Maar ik hoorde iemand zingen. En ik herkende de melodieen! Het waren de actieliedjes van op de blokkade! Ik proberen mee te doen, maar ik ken de teksten dus nog niet, dus het werd melodisch meegalmen. Goed voor de spirit! Later zowaar een veganistische warme maaltijd gekregen van het Bevoegde Belachelijke Gezag, magnetronvoer maar niet eens slecht. Ze weten ook wel dat ze anders gedoe krijgen, dit is gewoon je recht als arrestant.

Weer verder wachten, in lichte spanning. Zou het uitdraaien op een nachtje daar? Zou ik, als het nog dezelfde avond zou worden, nog op tijd zijn om naar Tilburg te kunnen treinen? Zenuwentoestandje. Maar ook ik had een plan B, dus geen al te grote zorgen. Maar leuk is en blijft zo’n hok bepaald niet. Opsluiting is een vorm van misghandeling, van foltering. Het hoort gewoon niet, mensen opsluiten, gevangenissen horen in hetzelfde niets gedeponeerd te worden als fossiele brandstoffen, never to return no more.

Uiteindelijk, cel open: pakt u de spullen maar, u kunt gaan, allerklantvriendelijkst, het leken de medewerkers van Coolblue wel. Maar in de lift probeerde er eentje: “Kennen jullie elkaar nu allemaal als landelijke groep?” of zoiets. Jaja, doe maar gezelluig terwijl je inlichtingenwerk aan het doen bent. Ik grijnsde een evil grin en flapte er uit: ‘dat weten jullie vast allemaal veel beter dan ik’. De agent lachte maar wat, lichtelijk betrapt. Overigens had ik ook hier wellicht beter gewoon “geen commentaar” kunnen zeggen. Les Nr. 1 immers voor contact van actievoerders met de politie: Do Not Talk To Cops! Praat Niet Met Agenten! Ze halen altijd meer uit je dan je denkt, en hun gezelligheid is nooit te vertrouwen.

Even later had ik mijn spullen terug en bovenkleding weer aan, en kon ik naar buiten. Warm onthaald door de anderen, ik bleek een van de laatsten te zijn. Snel wat ervaringen uitgewisseld en de laatste twee mensen verwelkomd in relatieve vrijheid. En toen naar huis, al append op de Signal met ale mensen die ik natuurlijk eventjes wilde inseinen over deze merkwaardige, chaotische maar mooie dag.

Ik kom hopelijk nog met wat verdere reflecties, ook wel kritische want ik blijf als Egel natuurlijk wel stekelig, naar aanleiding van deze ervaringen. Maar ik sluit dit stuk af met: dit smaakt naar meer. Drie bedankjes tot slot. Eentje aan Kappen met Kolen, voor alle goede zorgen rond coordinatie, arrestantensupport en wat er al niet kwam kijken. En eentje aan mijn twee vrolijke medeplichtigen/kameraden met wie ik de dag ben opgetrokken. Het maakte de dag gewoon echt fijner. De derde: aan allen die meededen of anderszins bijdroegen! Dit soort dingen doen we samen of anders helemaal maar niet. En dat laatste is geen optie.

Kappen met Kolen vind je via: https://kappenmetkolen.squarespace.com/ De volgende actie staat gepland voor 28 november.

Peter Storm