Strijdkroniek 24 mei 2021: van Mali tot in Nieuw Zeeland

maandag 24 mei 2021. Gefeliciteerd, Bob Dylan.

Actie in allerlei landen, over allerlei onderwerpen. We beginnen met een staking in het West-Afrikaanse land Mali. We eindigen in Nieuw-Zeeland, dat vermeende progressieve paradijs. Er tussen in een nare ontruiming maar ook een mooie blokkade, en meer. Daar gaat-ie weer.

• Mali: staking, maar hoe effectief?
• Algerije: repressie verstikt Hirak-protesten
• Berlijn: Huurdersprotest
• Athene: ontruiming vrij cultuurcentrum
• Groot-Brittannië: Blokkade McDonalds-depots
• Nieuw Zeeland: staking bij H & M voor leefbaar loon

Mali: staking

In Mali kondigde vorige week de UNTM, de Nationale Unie van Malinese Arbeiders een vijfdaagse staking aan.(1) De inzet: hoger loon. De UNMT zegt dat ze 80 procent van alle vakbondsleden in het land bundelt. Hoe sterk ze daarmee staat, is daarmee natuurlijk nog niet gezegd. Dat hangt ervan af hoeveel arbeiders er sowieso lid zijn van een vakbond, en hoe actief de vakbond zich opstelt. Passief is de UNMT niet, in december 2020 vond al een soortgelijke staking plaats.

Hoe sterk deze staking uiteindelijk is geworden? Goudmijnconcern B2Gold beweert dat het effect ‘meeviel’: wel minder mensen aan het werk, maar geen stillegging van de productie. Een vakbondsfunctionaris meld wel een lagere productie. Mijnen van Resolute Mining en Barriock Gold Corp zouden weinig ‘last’ van de staking hebben gehad.(2) Banken en overheidsdiensten zijn wel stilgelegd door de staking die intussen vierdagen en niet de aankondigde vijf dagen blijkt te duren.(3) De staking vind plaats tegen de achtergrond van een politieke crisis. Vorig jaar augustus vonden grote protesten tegen de regering en president Keita plaats. Vervolgens pleegden officieren een staatsgreep, en intussen zit er een overgangsbewind. Het is goed om te zien dat arbeiders er via stakingsactie voor zorgen dat de maatschappelijke strijd over meer gaat dan de verdeling van overheidsfuncties.

Algerije: repressie verstikt Hirak-protesten

In Algerije groeit de onderdrukking van de Hirak-protestbeweging, die daar al sinds 2019 actief is. Destijds ging hetn om protest tegen de zoveelste verlening van de ambtstermijn van de zittende president Bouteflika. Die is inmiddels wel weg, maar de beweging drong aan op veel verdergaande veranderingen, naar de vervanging van het autocratische militaristische bewind door een bestuursvorm die veel meer vrijheid ruimte gaf. De verkiezing van een opvolger voor Bouteflika leidde tot enerzijds ene nieuwe president, anderzijds een boycot door de oppositie. Zo’n boycot trof ook het referendum over een nieuwe grondwet waarmee het regime zichzelf een facelift probeerde te geven. Slechts 25 procent van de kiezers nam aan die vertoning deel.

De straatprotesten waren zeer omvangrijk, en gingen nu en dan gepaard met stevige stakingen. Demonstraties hielden aan tot in 2020, toen de pandemie ertoe leidde dat het protest tijdelijk van de straten verdween. Maar in februari 2021 brachten mensen de Hirak-beweging weer terug de straat op. Autoriteiten reageren met systematisch verstikkend politieoptreden. Afgelopen vrijdag slaagde het bewind erin om in Algiers demonstraties in de kiem te smoren door middel van blokkades van toegangsroutes en massa-arrestaties. In het hele land zijn 800 mensen opgepakt. Het zou de 180ste vrijdag zijn geweest waarin Hirak de straat op zou zijn gegaan.(4)

In Hirak-kringen verluidt het dat de strijd doorgaat. Dat geloof ik onmiddellijk! Maar het initiatief ligt toch weer duidelijk bij een bewind dat tijdelijk uit haar evenwicht was gebracht, maar haar orde hardhandig en vooralsnog vrij effectief weet te herstellen.

Berlijn: Huurdersprotest

In de Duitse hoofdstad Berlijn hielden op zondag zondag 23 mei enkele duizenden mensen – vast wel meer dan de 2.500 mensen die de politie wist te memoreren … – een demonstratie tegen huurverhogingen.(5) Huurstrijd was er al eerder in Berlijn, en met effect. Na eerdere straatactie besloot het stadsbestuur in februari 2020 tot huurbevriezing, zelfs met terugwerkende kracht. Mensen konden dus zelfs huur terug krijgen. Het Constitutionele Hof sprak echter een veto uit over dat besluit. Daarmee dreigde en dreigt het terugvorderen van ‘ te weinig’ betaalde huren.(6) De demonstratie van afgelopen zaterdag laat zien dat mensen zich er niet bij neerleggen dat het resultaat van eerdere huurdersstrijd zo zomaar weer door een handvol rechters wordt afgepakt.

Athene: ontruiming vrij cultuurcentrum

De Griekse staat gaat door met haar oorlog tegen de sociale strijd die juist daar de afgelopen vijftien jaar zo’n grote omvang en intensiteit wist te bereiken. Na een paar jaar van linksige beloften, inkapseling en selectieve repressie onder een linkse regering, is na de verkiezingsoverwinning van het conservatieve Neo Democratica in 2019 rechts weer aan de regering. En het is een wraakgierig en gewelddadig rechts dat repressieve orde op kapitalistische zaken probeert te stellen. Ontruimingen van kraakpanden en bolwerken van sociale strijd, zeer grof politiegeweld tegen demonstranten, maar ook het moedwillig de zee weer op jagen van desperate vluchtelingen aan de Griekse kusten, dit soort dingen zijn aan de orde van de dag.

Afgelopen woensdag, 19 mei, was het weer raak. Toen ontruimde de overheid het Vrije Zelfbesturende Theater EMBROS. In de Griekse hoofdstad Athene. Dit EMBROs had een belangrijke culturele en sociale functie: ‘Sinds 2011 hebben honderden artiesten er 400 verschillende stukken gespeeld in meer dan 2000 voorstellingen op basis van non-profit en vrije toegang. Er zijn concerten georganiseerd van 450 muziek-bands, events om zelf-georganiseerde projecten, filminitiatieven en artistieke groepen te ondersteunen, meer dan 300 toespraken en lezingen over alle onderwerpen van het dagelijks leven. Honderden meetings, tentoonstellingen, poëzie, literaire festivals, workshops, een zee van bijeenkomsten en van schepping, een adem van vrijheid en expressie in het stadscenter.’(7)

Zoiets moet natuurlijk kapot, want vrijheid en creativiteit bedreigt de Orde. Opvallend: de ontruiming vond plaats met politie erbij, maar zonder toestemming van het ministerie van cultuur. Het symboliseert de openlijke politiestaat die Griekenland inmiddels is. Maar ik lees op Twitter dat Embros inmiddels heroverd is door wat ik dan vrijheidsstrijders noem! ‘Het vrije zelf-georganiseerde theater #Embros is weer open’ aldus een tweet van John Malamatinas op 23 mei.(8)

Groot-Brittannië: Blokkade McDonalds-depots

Leuk nieuws uit Groot-Brittannië! In vier steden hebben actievoerders van Animal Rebellion daar depots van fastfood-concern McDonalds geblokkeerd. Animals Rebellion is een soort vertakking van Exctinction Rebellion en legt de klemtoon op de link tussen dierenbevrijding en klimaatrechtvaardigheid.

De actievoerders stellen het bedrijf mee verantwoordelijk voor de klimaatramp en pleiten voor een voedselvoorziening op basis van planten, zonder gebruik van dierlijke producten dus. De blokkade ontregelt leveranties vanuit depots in Manchester, Basingstoke, Hemel Hempstead and Coventry and Heywood. Animal Rebellion is de beroerdste niet en eist, heel gematigd eigenlijk, dat McDonald’s uiterlijk in 2025 geheel is overgegaan op productie op plantaardige basis.(9)

De actievoerders vragen om een gesprek, en dreigden de toevoer naar alle 1300 McDonald’s-vestigingen in het land stil te leggen als dit niet opschoot. De politie hield zich rustig, maar kwam geleidelijk wel met meer mensen opdagen.(10). Geweldige actie! Daadwerkelijke druk op een giftig bedrijf, en een heleboel gratis publiciteit voor de goede klimaatzaak. Zelfs de NOS berichtte er over.(11)

Nieuw Zeeland: staking bij H&M voor leefbaar loon

Nieuw Zeeland tenslotte, Auckland om precies te zijn, stakingsnieuws. Op 21 mei legden personeelsleden van kledingbedrijf H&M hun werk neer. Ze zetten daarmee hun eis om een loon waar je van kunt leven – ‘ a living wage’ – kracht bij.(12) Vakbond FIRST is in het protest actief. Er verscheen een kleurrijke picketline, met leuzen als ‘Healthy staffing’, ‘Decent work’ en ‘Fair pay’. De strijd voor een beter loon is al een tijdje bezig, en 14 personeelsleden bij H&M zijn wegens activiteiten in die strijd al geschorst. Arbeiders klagen niet alleen over laag loon, maar ook over werkdruk: het bedrijf zet ze in op taken die niet in hun formele functie-omschrijving vallen. Plater gezegd: ze doen veel meer werk dan waar ze voor zijn aangenomen. Dat verklaart de leus ‘Healthy staffing’: het bedrijf neemt kennelijk ongezond weinig mensen aan en zet het te kleine aantal personeelsleden onder extra druk.

Waarom zoveel aandacht hier voor zo’n relatief beperkt conflict? Nou, het is in progressieve kringen nogal gebruikelijk om hoog op te geven over Nieuw Zeeland als sociaal vooruitstrevend land, een land met in Jacinda Ardern een relatief linkse vrouw als premier. Verder is het land, mede door het door haar uitgedragen ZeroCovid- beleid, goeddeels van pandemische ellende gevrijwaard, al blijkt de prijs – dichte grenzen, en dus geen mogelijkheid voor arbeidsmigranten om nu en dan naar hun land van herkomst te gaan – wel steeds zwaarder op te brengen.(14) Maar sowieso, hoe fraai het beleid in Nieuw Zeeland er ook uit ziet, hoe welsprekend de progressieve pleidooien van de premier ook zijn, het blijft ene doodgewoon kapitalistisch land, vol kapitalistische bedrijven, kapitalistische uitbuiting. Goed om te zien dat daar de tegenkracht van het arbeidersverzet niet ontbreekt.

Verder mag het hier weliswaar gaan om een beperkt conflict, niet meteen een vertoon van expliciet antikapitalistisch radicalisme. Maar de thema’s waar de strijd om gaat komen we heel veel tegen: laag loon, werkdruk, onderbemensing. Dit soort strijd is wereldwijd, en elke overwinning van onze kant, de arbeiderskant, bemoedigt ons overal en maakt ons overal ietsje sterker.. Dus hup, stakers bij H & M in Auckland, Nieuw Zeeland! Zet-em op! Heeft dat bedrijf trouwens ook geen vestigingen in Nederland?

Noten:

Noot vooraf: gegevens voor berichtgeving over Mali en Niew-Zeeeland vond ik via https://www.labourstart.org/

1 Mali union calls five-day general strike next week over pay claim’, Yahoo,15 mei 2021, https://finance.yahoo.com/news/mali-union-calls-five-day-120417430.html

2 ‘B2Gold says reduced staff continue work at Malimmine amid strike’, Yahoo, 19 mei 2021, https://ca.finance.yahoo.com/news/b2gold-says-reduced-staff-continue-190943751.html

3 ‘Mali strike paralyzes banks and government offices’, AFP, 17 mei 2021, https://news.yahoo.com/mali-strike-paralyses-banks-government-164546608.html

4 ‘Hundreds arrested as Algeria cracks down on protest movement’, Aljazeera, 22 mei 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/5/22/scores-arrested-as-algeria-cracks-down-on-protest-movement

5 ‘Opnieuw demonstratie in Berlijn tegen hoge huren’, NOS, 23 mei 2021, https://nos.nl/artikel/2382057-opnieuw-demonstratie-in-berlijn-tegen-hoge-huren

6 ‘Streep door ‘Mietendeckel: moeten 1,5 miljoen Berlijners huur terugbetalen?’ NOS, 15 april 2021, https://nos.nl/artikel/2376881-streep-door-mietendeckel-moeten-1-5-miljoen-berlijners-huur-terugbetalen

7 ‘Athens: Theater Embros Evicted’, Enough14, 21 mei 2021, https://enoughisenough14.org/2021/05/21/athens-theater-embros-evicted/

8 John Malamatinos op Twitter, https://twitter.com/johnmalamatinas/status/1396253321015480328

9 Victoria Lindrea, ‘McDonald’s: Animal rights group blockades depiots, activists say’, BBC, 22 mei 2021, https://www.bbc.com/news/uk-57210428

10 Nicola Slawson e.a., ‘UK animal rights group blockades four McDonald’s depots’, The Guardian, 22 mei 2021, https://www.theguardian.com/uk-news/2021/may/22/animal-rights-protesters-blockade-four-mcdonalds-distribution-centres-in-uk

11’Dierenactivisten blokkeren Britse distributiecentra McDonald’s’, NOS, 22 mei 2021, https://nos.nl/artikel/2381829-dierenrechtenactivisten-blokkeren-britse-distributiecentra-mcdonald-s

12 ‘Auckland H&M staff strike for better conditions, RNZ.com, 21 mei 2021, https://www.rnz.co.nz/national/programmes/checkpoint/audio/2018796495/auckland-h-and-m-staff-strike-for-better-conditions

13 ‘Coronavirus uitgeschakeld: wat nu? Dat is de vraag in Nieuw-Zeeland’, RTL, 22 mei 2021, https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5232019/nieuw-zeeland-coronavirus-eliminatiestrategie-succesvol-vervolg

14 Leonie Hayden en Michael Andrew, ‘H&M workers strike over “poverty wages” from the global fashion giant’, 21 mei 2021, https://thespinoff.co.nz/business/21-05-2021/hm-workers-strike-over-poverty-wages-from-the-global-fashion-giant/

Peter Storm