Klimaatactie in Eindhoven… en Tilburg!

vrijdag 29 november 2019

Vandaag, 29 november, weer wereldwijde klimaatactie. De schokgolven van de politieke aardbeving die scholieren en Extinction Rebellion en al die anderen in gang heeft gezet, hebben intussen ook Noord-Brabant bereikt. Ik kon kiezen: naar een Climate March (*) in Eindhoven, of naar iets soortgelijks in Tilburg. Ik had al met iemand afgesproken in Eindhoven mee te doen voor ik van Tilburg las. Dus het werd Eindhoven. En het werd ook Tilburg!

In Eindhoven waren we bij het verzamelpunt op het 18 Septemberplei met een honderdtal mensen. Ik vermoed dat dit aantal nog wat verder is aangegroeid, tijdens het lopen voelde het aan als ruim boven de honderd. Bij de afsluiting-met-speeches stonden er – voordat mensen wegdruppelden – toch tegen de 150 mensen, denk ik.

Wat voor mensen? Nadrukkelijk niet louter scholieren, al waren die gelukkig in ruime mate aanwezig. Maar dus wel degelijk ook oudere mensen .GroenLinks was met een groep mensen, de Partij van de Dieren was met een groep mensen, ik zag de inmiddels vertrouwde symbolen van Extinction Rebellion. Zelf liep ik samen met een kameraad en met het allereerste spandoek van Autonomen Brabant – gemaakt in 2015 – met de passende tekst: ‘Drown Their System, Not Our Planet’. De url van de groep deels met stickers onleesbaar gemaakt, want Autonomen Brabant heeft intussen een andere site, en verwarring is er al genoeg.

Onderweg riepen we leuzen. Wat de organisatie betreft was dit keer op keer ‘What Do We Want? CLIMATE JUSTICE! When do we want it? NOW!’ Ook deden we ‘The Seas are Rising – SO ARE WE!’ Mijn kameraad en ik probeerden het steviger werk. ‘Change Your Diet for the Climate – EAT THE RICH!’ sloeg een keer aan, maar later niet meer. ‘Royal Dutch Shell, Fuck You! All Those Goddamn Years You Knew!’ – eentje die ik nog niet kende trouwens, een aanwinst in het repertoire – werd niet opgepikt; iemand van de organisatie stapte zelfs op mijn kameraad af om hem uit te leggen dat zoiets vijandigs niet gepast was. Ach ja, het klimaat gaat gered worden in overleg met de multinationals, en door vriendelijke verzoekjes, nietwaar? Maar de mededemonstranten pikten het niet op, net zo min als de poging om ‘ A-Anti-Anticapitalista’ te scanderen. Het spandoek van ons trok echter wel veel bekijks.

De optocht werd afgesloten op het Stadhuisplein, waar een regenbuitje op ons neerdaalde. Enkele toespraken, een scherpe en tegen de machthebbers gerichte, maar ook veel gematigder gepraat. Een open mic, waar iedereen een zegje kon doen. Nadat iemand daar een pleidooi voor, gloeiendegodnogantoe, kernenergie werd gehouden, was het duidelijk: tijd om eens te vertrekken. Dat begonnen anderen eerder ook al te doen, het was ook mooi geweest. Al met al best een goede actie, met een poging tot radicaler inbreng die niet heel erg aansloeg maar ook wel met erg weinig mensen werd gedaan. Smaakt naar meer.

Terug in Tilburg besloot ik nog even te gaan kijken of ik nog op tijd was om daar mee te doen. En ja hoor! Mensen waren zich nog aan het verzamelen op het Pieter Vreedeplein. Van daaruit slingerden we in optocht door de stad. Een lieve, maar wel degelijk levendige optocht. Weer veel ‘What do we want? CLIMATE JUSTICE! When do we want it? NOW!’ Eenmaal lukte het me om mensen mee te krijgen in een aanvulling daarop: ‘Are we gonnna fight for it? YES! Are we gonna get it? YES!’ Verder wederom ‘The seas are rising – so are we!’ waarbij ‘ seas’ soms ook ‘oceans’ waren. Ook hoorde ik: ‘Leave the oil in the ground, leave it in the ground!’ – het werkt ook met ‘gas’, zo bleek ter plekke – en het, natuurlijk onjuiste maar toch een terecht gevoel weergevende: ‘CO2, Weg ermee!’ Er werden ook liedjes gezongen, soms op een melodietje dat ik kende, maar ook voor mij nieuw spul. Goed teken! Een beweging die zingt is een beweging die leeft!

De demonstratie was beduidend kleiner dan in Eindhoven: rond de zestig mensen, schat ik zo. Geen zichtbaarheid van politieke partijen, viel me op. Wel nadrukkelijk Extinction Rebellion-signalen. Gangmakers die hun gebrek aan apparatuur – geen megafoon – meer dan compenseerden met een overschot aan enthousiasme. Dat enthousiasme die grote vrolijkheid van deelnemers, waren opvallend en aanstekelijk, juist ook voor een oude mopperpot als ik. Ook opvallend: geen bekenden, op een enkeling na die ik echter pas bij het station trof. Er is dus levendigheid, actiebereidheid ver buiten de gangbare linkse en radicale netwerken waar ik vertrouwd mee ben. Mooi zo! Nu elkaar maar snel eens beter leren kennen, banden smeden, netwerken versterken….

Wel denk ik dat de stap van indringend smeken om verandering naar het daadwerkelijk veranderen van zaken, in deze demonstratie nog meer ontbrak dan in de optocht in Eindhoven. Denken we werkelijk dat als we maar met voldoende mensen op voldoende volume roepen dat we klimaatgerechtigheid willen, en wel onmiddellijk… – dat de machthebbers dan bakzeil halen? Of moet de macht van die machthebbers ook daadwerkelijk worden gebroken, en de vervuilende bedrijven en instituties dichtgegooid worden, door onszelf, door mensen als jij en ik? Dat is de keus waar mensen in de klimaatbewegingen voor staan… en vrijwel iedereen zit nog grotendeels op de eerste koers: de machthebbers opdragen de nodige maatregelen te nemen. Het is zaak om de scepsis jegens die aanpak zelfbewuster en sterker te helpen worden, zodat de stap naar een doe-het-zelf-aanpak om klimaat en planeet te redden, doorzet. En nee, met doe-het-zelf bedoel ik niet louter een verandering in consumptiegedrag, hoe waardevol die ook al is. Ik doel op directe actie om de verwoesters van deze planeet daadwerkelijk te beletten met die verwoesting door te gaan. Het lamleggen van destructieve bedrijfstakken dus, en dat loopt vanaf de winning en verwerking van fossiele brandstoffen tot en met het gevangen houden, gebruiken en doden van dieren.

Terug naar de demonstratie zelf. Bij het station bleek er toch een kleine geluidsinstallatie te zijn: we kregen muziek, met saxofoonss, dwarsfluit, elektrische gitaar en zang. Dat mondde weer uit in ‘ What do we want? Climate Justice! When do we want it? NOW!’ De stoet trok vervolgens weer verder, maar ik vond het mooi geweest en ging huiswaarts. Het was mooi geweest, maar het was wel degelijk veelbelovend mooi.

Noot (*), aangebracht 29 november, 18.04 uur: hier stond eerst ‘ March for Climate Change’, maar het heet5te gewoon Climate March, zie ik inmiddels. Gecorrigeerd dus.

Peter Storm